ADHD (Attention Deficit / Hyperactivity Disorder) is een ontwikkelingsstoornis. De symptomen ontstaan voor het twaalfde levensjaar en uiten zich als zodanige problemen met aandacht, impulsiviteit en hyperactiviteit dat het kind beperkt wordt in zijn/haar  functioneren op school en thuis. Een schatting is dat wereldwijd ongeveer 5% van de kinderen ADHD heeft. Voor volwassenen ligt dit op ongeveer 2,5%. Dit betekent dat ongeveer de helft van de kinderen niet over de problematiek heen groeit. Voor hen is ADHD een levenslange aandoening die vaak afbreuk doet aan hun gezondheid, hun carrière en hun sociale leven.  Om de economische kosten van ADHD te schatten, hebben de onderzoekers de (geanonimiseerde) zorgverzekeringsgegevens van bijna vier miljoen Duitsers geanalyseerd. Zij vergeleken de medische kosten van mensen met een ADHD-diagnose met die van mensen zonder ADHD.

 

De resultaten laten zien dat de medische kosten van iemand met ADHD gemiddeld €1508,- hoger liggen dan die van iemand zonder ADHD. Dit zijn voornamelijk behandelkosten van ziekenhuizen en psychiaters. ADHD-medicatie (zoals methylfenidaat) vormt slechts 11% van de extra kosten. Andere interessante bevindingen uit het onderzoek zijn dat de medische kosten voor vrouwen iets hoger liggen dan voor mannen en dat de kosten voor mensen in de leeftijdsgroep boven 30 jaar veel hoger zijn dan die voor mensen in jongere leeftijdsgroepen. Na het 18e levensjaar dalen de kosten van bijvoorbeeld ADHD-medicatie, maar stijgen de psychiaterkosten en de kosten van andere (niet-ADHD gerelateerde) medicijnen sterk. Ook zijn de ziektewetuitkeringen aan volwassen ADHD-patiënten hoog, waardoor een aanzienlijke kostenstijging optreedt. Een van de verklaringen hiervoor zou kunnen zijn dat er een ‘zorggat’ ontstaat tussen het wegvallen van de reguliere zorg van een kinderarts op 18-jarige leeftijd en het ontwikkelen van aandoeningen die zich naast ADHD voordoen.

 

Het is al eerder aangetoond dat mensen met ADHD een veel hoger risico hebben op het ontwikkelen van bijkomende aandoeningen. Stemmingsstoornissen - zoals depressie - en angst komen het vaakst voor; in de Duitse dataset was tweederde van de ADHD-patiënten boven de 30 jaar gediagnosticeerd met zo'n bijkomende aandoening. Drugsmisbruik en obesitas komen ook vaker voor bij mensen met ADHD. Deze dragen fors bij aan de verhoging van de ziektelast. De studie toont aan dat drugsmisbruik en  obesitas zelfs het duurst zijn, vooral op volwassen leeftijd. In totaal liggen de kosten voor deze aandoeningen 1420-2715 euro hoger bij mensen met ADHD dan bij mensen die alleen aan stemmings- of angststoornissen, drugsmisbruik of obesitas lijden.

 

De onderzoekers denken dat bepaalde genetische factoren die een rol spelen bij ADHD, een persoon tevens kwetsbaarder maken voor de comorbide gezondheidsproblemen. De onderzoekers maken deel uit van het Europese onderzoeksconsortium Comorbid Conditions of ADHD (CoCA) dat de gemeenschappelijke biologische mechanismen van ADHD en de aan ADHD  gerelateerde comorbide gezondheidsproblemen onderzoekt. Met het COCA  onderzoek hopen zij aanknopingspunten te vinden om te kunnen voorkomen dat deze bijkomende aandoeningen zich ontwikkelen en om de geestelijke gezondheidszorg te verbeteren.

 

“Het is intrigerend te speculeren of deze comorbiditeiten, waarvan is aangetoond dat ze de belangrijke kostenopdrijvers zijn tijdens de volwassenheid, voorkomen zouden kunnen worden als de geestelijke gezondheidszorg consistenter zou worden verstrekt gedurende de gehele levensloop”, zo geeft Catharina Hartman aan. "Het voorkomen van comorbiditeiten tijdens het ouder worden moet centraal staan in de geestelijke gezondheidszorg. Het is daarom aan te bevelen patiënten reeds vanaf de vroege kindertijd te behandelen en adolescenten door te behandelen tot in de volwassenheid.”

 

Het in kaart brengen van de medische kosten is van belang omdat het aangeeft dat mensen met ADHD levenslang extra zorg nodig hebben. Toch is het schatten van deze kosten lastig: veel mensen, vooral volwassenen, worden niet gediagnosticeerd met ADHD, zelfs al hebben  zij aan de symptomen en de beperkingen ervan. Hartman: “Volgens de gegevens van de zorgverzekeraars kwam ADHD onder volwassenen zeer weinig voor (0,2 %). Gezien het feit dat de prevalentie van ADHD onder de volwassen bevolking 2,5 % bedraagt, wijst dit erop dat veel volwassenen met ADHD momenteel niet gediagnosticeerd of behandeld worden. Toch kan een deel daarvan toch hoge directe kosten hebben omdat hun ADHD niet wordt herkend; of ze hebben mogelijk indirecte kosten, b.v.  door werkloosheid”. 

 

Het is dus lastig om de exacte kosten van ADHD tijden de levensloop te bepalen. Desalniettemin is het een van de eerste studies die de medische kosten van ADHD en haar comorbide aandoeningen zo goed mogelijk blootlegt. De bevindingen zijn waarschijnlijk representatief voor andere West-Europese landen. Het is dan ook sterk aan te bevelen dat beleidsmakers in deze landen laten onderzoeken hoe zij de overgang van jeugd-GGZ naar geestelijke gezondheidszorg voor volwassenen kunnen verbeteren en het bewustzijn over volwassenen-ADHD kunnen vergroten. Dit zal niet alleen de levenskwaliteit van l volwassenen met ADHD verbeteren maar mogelijk ook geld besparen.