We komen terug van vakantie en onze buurvrouw groet ons: “Fijn dat jullie er zijn, het was zo stil zonder jullie." "Maken we dan zoveel lawaai?!” vraag ik. Er klinkt een hard gelach. Het gaat om de reuring, beweging voor haar raam, het praatje op straat. De kinderen komen nu ook niet op bezoek omdat iedereen op vakantie is. Ja, dan is ze best alleen.
Het is interessant, dat juist in de zomerperiode en rond de feestdagen extra aandacht wordt besteed aan eenzaamheid onder ouderen. Ik vraag me af met welk effect. Is het niet logischer om mensen gedurende het jaar te informeren over mogelijkheden om zich in te zetten voor een familielid of buurtgenoot? Daarnaast vraag ik me ook af wat ouderen zelf kunnen doen om te voorkomen dat het gevoel van eenzaamheid het dagelijks leven gaat overheersen. Als ik kijk naar wat er in Nederland wordt ingezet om eenzaamheid onder ouderen aan te pakken, dan komt het neer op persoonlijk contact. In grote lijnen zie ik drie manieren waarop dit plaatsvindt.
De kracht van ouderen
Het Europese project “Engage All Project” heeft onderzocht wat 75-plussers nodigen hebben om zo lang mogelijk een sociaal actief dagelijks bestaan te hebben. Vanuit Nederland is het Ouderenfonds hierbij betrokken. Ouderen vrijwilligerswerk laten doen, wordt gezien als een oplossing. Uit de resultaten blijkt dat de deelnemende ouderen die altijd al actief waren en vrijwilligerswerk deden en dit blijven doen, veel minder sociaal geïsoleerd zijn. De deelnemende ouderen, die in een eerdere levensfase geen vrijwilligerswerk hebben gedaan, willen dat vaak nu ook niet doen. Ze zien te veel ‘beren op de weg’ zoals praktisch vervoer naar een vrijwilligersplek. Extra aandacht voor deze laatste groep is daarom een vereiste.
Digitale oplossingen
Voor ouderen die openstaan voor het gebruik van technische producten zijn er talloze manieren om van thuis uit in contact te blijven met de buitenwereld. Het introduceren van een (senioren) tablet of smartphone waar standaard communicatie applicaties zijn afgesteld voor beeldbellen, e-mail, facebook, etc. De inzet van digitale agenda’s voor mantelzorgers zodat de sociale kring samen op de hoogte is van bezoektijden, uitjes, zorgmomenten, etc. De inzet van mobiele alarmeringen waar niet alleen zorgorganisaties aan verbonden zijn maar ook familieleden. Belmomenten via de Zilverlijn ontwikkeld door het Ouderenfonds samen met KPN. Een vrijwilliger belt een oudere op een vast tijdstip om een praatje te maken.
Lokale oplossingen
Elke gemeente, dorp, stadswijk heeft wel een lokaal initiatief waar iets wordt gedaan voor mensen die in een sociaal isolement zitten of dreigen te komen. Zo kwam ik het Utrechtse initiatief Eetmee.nl tegen. Een oudere kan op een vast tijdstip mee-eten bij een buurtgenoot. Je kunt ook Postvriend worden en iemand eenmalig of regelmatig een kaartje sturen. En in Schiedam brengt Argos Mobiel ouderen naar de markt, een activiteit in het wijkcentrum, de kapper of naar een andere familielid in de stad.
Hoe kom je aan informatie over deze (lokale) initiatieven? Grote, landelijke organisaties geven een goed overzicht over landelijk aangestuurde projecten. Het zou goed zijn als juist de kleinere initiatieven onder de aandacht komen. Wellicht kunnen gemeentelijke websites hierin een grotere rol gaan spelen.
Eenzaamheid is een gevoel en wordt door iedereen op een andere wijze beleefd. Uiteindelijk is het een persoonlijke keuze hoe je daar als mens mee omgaat en welke middelen je inzet. Hetzij via technische middelen en /of deelname aan een buurtactiviteit. Dan moet de informatievoorziening wel zodanig zijn dat een gedegen keuze gemaakt kan worden.
Anni Tüski
© Nationale Zorggids
Tynaarlo
